Hệ thống tính toán mạng người Link to heading

Dịch bệnh, Chủ nghĩa hiện thực ma quái, Thắng lợi tuyệt đối, Hiện tại, Người cũ chuyện xưa, Tử vong, Kiểu Trung Quốc, Tai nạn Link to heading

265 | Hệ thống tính toán mạng người

Một vụ tai nạn giao thông đã cướp đi sinh mạng của 27 người. Do nguyên nhân tử vong là tai nạn giao thông, trong hệ quy tắc tự tròn ý nghĩa của nó, cái chết của họ dường như trở nên “không quan trọng”. Cách đây vài ngày, tôi đọc được một bài báo đưa ra phép tính: nếu 27 người chết vì tai nạn này được tính vào số liệu tử vong không trùng hợp do đại dịch COVID-19 từ trước đến nay, thì cần có cơ sở dữ liệu lên tới 4,12 triệu người. Vậy làm thế nào để có con số này?

1. Đợt bùng phát dịch ở Quý Châu lần này xác định chủng virus là Omicron, giống với đợt bùng phát ở Thượng Hải vào mùa xuân năm nay. Chúng ta có thể tham khảo dữ liệu từ Thượng Hải.
2. Thượng Hải ghi nhận khoảng 610.000 ca nhiễm tích lũy và 588 ca tử vong, dẫn đến tỷ lệ tử vong khoảng 9,6 trên một triệu người.
3. Trong 588 ca tử vong, độ tuổi trung bình là 82 và tất cả đều mắc các bệnh nền.
4. Giáo sư Guan hoàn toàn có thể lập luận rằng hầu hết 588 ca tử vong ở Thượng Hải đều là tử vong trùng hợp, tức là phần lớn những người này sẽ chết dù không nhiễm COVID-19. Điều này rất dễ hiểu, bởi vì một người có bệnh nền nghiêm trọng thì khả năng sống sót sau 5 năm cũng chẳng cao, thậm chí sống sót sau 3 tháng cũng khó. Đợt bùng phát dịch ở Thượng Hải kéo dài hai tháng, vì vậy việc những người này tử vong trùng hợp không hề ngạc nhiên.
5. Vậy trong 588 người này, có bao nhiêu người dưới 60 tuổi và không mắc bệnh nền? Sau khi tìm kiếm kỹ lưỡng, theo một bài nghiên cứu của Đại học Y Thượng Hải “Đánh giá gánh nặng bệnh tật và mức độ nghiêm trọng của COVID-19 gây ra bởi biến thể Omicron BA.2 ở Thượng Hải, từ tháng Hai đến tháng Sáu năm 2022”, chỉ có 4 người dưới 60 tuổi trong số 588 ca tử vong.
6. Nghĩa là, trong số 610.000 ca nhiễm, chỉ có 4 ca tử vong không trùng hợp, tỷ lệ tử vong chỉ khoảng 6,6 trên một triệu người.
7. Vậy hôm nay, 27 người này có thể coi là tử vong không trùng hợp. Để tạo ra 27 ca tử vong không trùng hợp, cần bao nhiêu người bị nhiễm? Tính toán cho thấy cần phải có 4,12 triệu người nhiễm, tương đương 10,7% dân số thường trú của Quý Châu.

— Trích đoạn từ “Tai nạn xe buýt ở Quý Châu tương đương bao nhiêu người nhiễm COVID-19?” top kiến tạo ngoại hạng anh 2025 | Giáo sư Guan

Tất nhiên, hệ thống tính toán mạng người kiểu này là một cách tiếp cận gần như phi lý, tôi tin rằng bất kỳ ai hiểu rõ sự phức tạp này đều có thể nhìn thấy rõ ràng nguyên nhân gốc rễ gây ra “tai nạn giao thông” này.

Thật đáng tiếc, phần lớn mọi người thà che giấu sự thật còn hơn đối mặt với nó. Thậm chí, hệ thống tính toán mạng người thú vị này đã ăn sâu vào tâm trí của hầu hết người dân Trung Quốc. Gần đây, tôi đọc được một bài phân tích về các vụ giết người hàng loạt trong trường học giữa Mỹ và Trung Quốc, nhấn mạnh rằng “Hầu hết các vụ thảm sát trong trường học ở Mỹ đều liên quan đến súng”, nhằm chứng minh rằng “Trường học ở Trung Quốc rất an toàn.” Có người đã chất vấn tác giả bài viết, rằng việc lấy tiêu chuẩn vụ xả súng để so sánh là không hợp lý vì không có mẫu nào ở Trung Quốc. Kết quả là những người đặt câu hỏi này bị tác giả mắng té tát, với những lời lẽ mà chắc hẳn bạn cũng đoán được: “Bạn là kẻ sùng ngoại và phản quốc.”

Thực lòng mà nói, tôi thực sự muốn nghiên cứu dữ liệu về bạo lực học đường dẫn đến tử vong ở Trung Quốc và nước ngoài. Nhưng tôi biết rằng mình không thể thu thập được dữ liệu đó trong điều kiện “đảm bảo an toàn cá nhân”. Ngay cả khi có, chúng ta cũng cần cân nhắc rằng video giám sát quan trọng nhất có thể “vô tình” hỏng.

Rõ ràng, ngay cả khi sử dụng mẫu về bạo lực học đường dẫn đến tử vong để nghiên cứu, tôi tin rằng Trung Quốc vẫn sẽ “thắng đậm,” bởi vì các mẫu dữ liệu mà chúng ta có thể tìm thấy đã được “ưu hóa.” Vì vậy, nghiên cứu này không có nhiều ý nghĩa xã hội. Hơn nữa, kết luận rút ra từ việc nghiên cứu các vụ xả súng trong trường học ở Mỹ và Trung Quốc — rằng “trường học ở Trung Quốc an toàn hơn nhưng bỏ qua thực tế về bạo lực học đường dẫn đến tử vong” — cũng không mang lại giá trị xã hội nào đáng kể. Nó chỉ phù hợp với phong cách văn học hiện thực và châm biếm.

Năm 2020, số người tử vong trên đường bộ ở đại lục tỷ số trực tuyến Trung Quốc là khoảng 61.703 người. So sánh 27 người trong ví dụ này với tổng số, nó trở thành con số quá nhỏ bé; nếu đặt 27 người này vào số liệu 5.226 người tử vong do virus corona (chú ý rằng đây là số liệu chính thức được công nhận là do virus corona gây ra, không bao gồm số liệu tử vong thứ cấp), thì cái chết của 27 người này trở nên vô cùng quan trọng — đây có lẽ là ý nghĩa thực tế của khái niệm nhẹ tựa lông hồng hay nặng tựa núi Thái Sơn. Cuối cùng, không ai xếp cái chết của 27 người này vào đúng phạm vi cần thiết; họ chỉ đơn giản là một con số, thậm chí lịch sử cũng không cho phép ghi nhớ họ.

Đây chính là bản chất của “hệ thống tính toán mạng người”: đưa cuộc đời của họ vào những mẫu và tiêu chuẩn khác nhau, dẫn đến kết luận trái ngược hoàn toàn. Những người tỉnh táo đều có thể nhận ra vấn đề nằm ở đâu, nhưng khi một lời nói dối được lặp lại nghìn lần và được nghìn người lặp lại, thì nó sẽ trở thành sự thật, khiến mọi người dần dần chấp nhận cách tính toán mạng người này.

Khi còn là học sinh, nhờ chút tài viết lách, tôi may mắn được làm thư ký tại các buổi họp nội bộ của giáo viên trong trường. Phần đầu của buổi họp chỉ toàn là những lời nói thừa, cho đến khi đến mục cuối cùng, tôi mới thực sự chú ý. Lãnh đạo nhà trường đang tổng kết số liệu “tử vong” của học sinh trong vòng 5 năm qua. Trường tôi đã xảy ra 3 vụ tử vong của học sinh: 2 vụ tự tử và 1 vụ tai nạn. Tôi không chắc liệu con số này có “nghiêm trọng” hay không, nhưng tôi ghi chép lại một cách trung thực và lắng nghe lãnh đạo tiếp tục trình bày.

Ông ấy giải thích rằng 3 vụ này đều đã kịp thời báo cáo cảnh sát và nhận được kết luận không liên quan đến quản lý của trường, nhưng vẫn dẫn đến tranh chấp giữa ba gia đình mất con và nhà trường. Vì vậy, trong năm học sắp tới, nhà trường sẽ tăng cường can thiệp tâm lý của giáo viên đối với học sinh, nhằm ngăn ngừa và loại bỏ những tổn thương về thân thể do tâm lý gây ra.

Dù sao đi nữa, con số này vẫn chưa tạo ra khái niệm rõ ràng trong tâm trí tôi. Ông ấy tiếp tục: “Nhưng trường chúng ta đã làm tốt công tác can thiệp đối với thiệt hại về thân thể của học sinh. Trường trung học gần trường chúng ta, chỉ riêng năm ngoái đã xảy ra 4 vụ thiệt hại về thân thể của học sinh, vượt qua tổng số 5 năm của trường chúng ta.”

Lúc này, tôi đã đoán được ý đồ của ông ấy: “Quản lý an toàn thân thể học sinh của trường chúng ta khá hiệu quả, hy vọng tất cả cán bộ giáo viên giữ vững và làm tốt hơn.”

Câu chuyện “tính toán mạng người” này tuy thô sơ nhưng đủ khiến chính lãnh đạo nhà trường cảm động trước con số so sánh. Trong 5 năm, trường chúng tôi chỉ có 3 học sinh tử vong, trong khi trường bên cạnh chỉ mất 1 năm đã vượt qua thành tích này. Từ góc độ này, rõ ràng rằng 3 học sinh đã mất mạng kia trở nên không quan trọng, vì “giá trị” của họ trong phép so sánh và “tính toán” này đã hoàn toàn mất đi ý nghĩa ban đầu.

Sau này, chúng tôi biết rõ từng chi tiết về những học sinh nào chết vì lý do gì ở trường khác, và dùng làm bài học. Nhưng về 3 học sinh đã mất của trường chúng tôi, cho đến bây giờ tôi vẫn không biết rõ lý do cũng như danh tính của họ.

Nhiều năm sau, chúng ta sẽ quên đi 27 người đó, nhưng họ vẫn còn lởn vởn trên đoạn đường tối tăm đó, trở thành linh hồn đất đai, không ngừng hỏi mỗi người đi qua, những người đã được giáo dục về ký ức tập thể đúng đắn: “Đại dịch đã kết thúc chưa? Chúng tôi có thể trở về chưa…”